Thomas Robert Malthus Kimdir? Malthusçu Teori, Nüfus Üzerine Görüşleri ve Modern Dünyaya Etkileri

Thomas Robert Malthus, "Nüfus Üzerine Bir Deneme" eseriyle insan nüfusunun kaynaklardan hızlı arttığını savunan İngiliz ekonomisttir. Malthusçu teori, kıtlık, savaş ve salgın gibi doğal dengeleri açıklarken hem ekonomi hem de Darwin'in evrim düşüncesini derinden etkilemiştir.

Thomas Robert Malthus Kimdir? Malthusçu Teori, Nüfus Üzerine Görüşleri ve Modern Dünyaya Etkileri
27.10.2025 - 13:22
27.10.2025

Thomas Robert Malthus Kimdir?

Thomas Robert Malthus (1766–1834), İngiliz bir iktisatçı, nüfus bilimci ve modern demografinin öncülerindendir. Onu dünya çapında tanınır hale getiren fikir, insan nüfusunun kaynaklardan daha hızlı artacağı uyarısını içeren “Malthusçu Teori”dir.

Kısa Biyografi

  • Doğum: 13 Şubat 1766, Surrey (İngiltere)

  • Eğitim: Cambridge Üniversitesi (Matematik ve ekonomi alanında)

  • Meslek: Ekonomist, din adamı ve profesör

  • Ölüm: 23 Aralık 1834

1805 yılında East India Company College’da ekonomi profesörü olarak göreve başladı. Döneminin ekonomik ve sosyal sorunlarını matematiksel bir yaklaşımla analiz eden ilk düşünürlerden biri olarak kabul edilir.

En Ünlü Eseri

“An Essay on the Principle of Population” (Nüfus Üzerine Bir Deneme, 1798) adlı eseriyle büyük yankı uyandırdı.
Bu çalışmada Malthus, insan nüfusunun üstel biçimde (katlanarak) arttığını, buna karşın gıda üretiminin aritmetik biçimde (sabit oranla) arttığını ileri sürdü.

Bu dengesizlik sonucunda, toplumun “doğal sınırlayıcılar” (kıtlık, salgın, savaş) tarafından dengeleneceğini savundu. Bu görüş, tarih boyunca “Malthusçu Felaket” (Malthusian Catastrophe) olarak anıldı.

Temel Görüşü

“Nüfus geometrik artar, gıda aritmetik artar.”

Bu denklem şu anlama gelir:

  • Doğum oranları kontrol edilmezse,

  • Kaynaklar yetersiz hale gelir,

  • Toplum açlık, yoksulluk ve felaketle karşılaşır.

Malthus’a göre doğayı dengeleyen unsur, insanın sınırsız çoğalma eğilimini sınırlayan doğal engellerdir.

Günümüzdeki Etkisi

Malthus’un fikirleri, çevre bilimi, ekonomi ve kaynak yönetimi gibi alanların temelinde hâlâ yer alır.
Ayrıca, Charles Darwin’in doğal seçilim teorisine de doğrudan ilham kaynağı olmuştur.

Modern çağda teknoloji, tarım ve doğum kontrolü Malthus’un öngördüğü felaketi önlemiş olsa da, “kaynak kıtlığı” ve “gezegenin taşıma kapasitesi” konularındaki tartışmalarda Malthus’un etkisi hâlâ hissedilmektedir.

Kısaca

Thomas Robert Malthus:
“İnsan nüfusunu ilk kez matematiksel temelde açıklamaya çalışan, hem ekonomiye hem biyolojiye yön vermiş bir düşünür.”