İrlanda’nın batısındaki Tuam kasabasında, 2014 yılında amatör tarihçi Catherine Corless’in araştırmaları sonucunda çocuk parkının yanında yer alan çim alanın altında yüzlerce bebeğe ait bir toplu mezarın olduğu ortaya çıktı. Bu mezarın, geçmişte kilise tarafından işletilen St. Mary’s yetimhanesine ait olduğu düşünülüyor.
1925-1961 yılları arasında faaliyet gösteren yetimhanede, çoğu evlilik dışı doğmuş ve anneleri tarafından terk edilmiş bebekler yaşamıştı. Ölüm belgelerine göre, bu sürede 794 çocuk hayatını kaybetti. Ancak mezar taşları, defin kayıtları ya da anıt bulunmuyor.
Catherine Corless, kendi okulundaki “yetimhane çocukları”nın geçmişini araştırırken defin alanının eski bir kanalizasyon tankı olduğunu fark etti. Resmî kayıtlardan 736 çocuğun öldüğünü öğrendi ancak hiçbirinin bilinen bir mezarı yoktu. Bu durum, bir gizliliği işaret ediyordu.
1970’lerde bölgede yaşayan Mary Moriarty, kazı yapılmadan yıllar önce çocukların beton levha altında insan kalıntıları bulduğunu anlatmıştı. O dönem gördüğü manzara: siyahlaşmış giysilere sarılmış, tavana kadar dizilmiş küçük bedenlerdi.
2017’de İrlanda devleti tarafından yürütülen soruşturmada, alanın altında insan kalıntıları bulundu. Yaşları 35 haftalık fetüsten birkaç yaşına kadar değişen çocuklara ait kemikler, açlık yıllarından kalma değildi.
Anna Corrigan, 50 yaşından sonra annesinin St. Mary’s’de iki erkek çocuk doğurduğunu öğrendi. Oğulları John ve William’ın nereye gömüldüğü bilinmiyor. Anna ve diğer aileler yıllardır kayıplarının izini sürüyor.
Kazı çalışmaları 14 Temmuz’da başladı ve iki yıl sürecek. Operasyon başkanı Daniel MacSweeney, çocuk kalıntılarının çok küçük olması nedeniyle çalışmanın titizlikle yürütüldüğünü vurguluyor. Amaç: kayıpların kimliklerini belirleyebilmek.