Türkiye'de Boşanma Davaları Ortalama 5 Yıldan Fazla Sürüyor: Kadınlar ve Çocuklar En Çok Mağdur

Türkiye’de Boşanma Davaları Evliliklerden Uzun Sürüyor: Çekişmeli Süreçler 5 Yılı Aşıyor

Türkiye’de boşanma davalarının süresi, evliliklerin süresini aşar hale geldi. Çekişmeli boşanma davaları ortalama 5 yıldan fazla sürerken, bazı dosyalar 10 yılı aşkın zamana yayılıyor. Bu durum tarafların özel hayatlarını ipotek altına alıyor, özellikle kadınlar ve çocuklar açısından ağır psikolojik ve ekonomik sonuçlar doğuruyor.

Boşanma Oranları Artıyor, Davalar Uzuyor

TÜİK verilerine göre boşanma oranları son yıllarda hızla yükseldi. Ancak mahkemelerdeki yoğunluk, yargı sistemindeki iş yükü ve duruşmaların aylar sonrasına verilmesi nedeniyle davaların sonuçlanması ortalama 5 yılı buluyor. Hukukçular, uzun süren boşanmaların yalnızca bir “hukuki sorun” değil, aynı zamanda ciddi bir psikolojik ve toplumsal sorun haline geldiğine dikkat çekiyor.

17 Yıl Süren Dosyalar Var

Avukat Canan Atabay, sürecin tarafların yaşamını doğrudan etkilediğini belirterek şunları söyledi:
“2015’te açtığımız bir dava 6 yıldan fazla sürdü. Müvekkilim evliliği sona ermediği için birçok hak kaybı yaşadı. Biz de hem uzun yargılama hakkının hem de evlenme hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurduk. Ancak AYM kararları bile 12 yılı buluyor. İncelediğim bir dosyada boşanma davası tam 17 yıl sürdü. Kararın tebliği bile 12 yıl gecikti.”

Atabay, yeterli sayıda aile mahkemesi olmaması, hakimlerin ihtisaslaşmaması ve personel eksikliğinin süreci uzattığını belirtti. Ayrıca istinaf ve Yargıtay aşamalarının da yıllar alması nedeniyle davaların 5 yıldan önce bitmesinin neredeyse imkânsız olduğunu söyledi.

Kadınlar Daha Çok Mağdur Oluyor

Avukat Süreyya Kardelen Yarli ise, özellikle çekişmeli boşanmalarda şiddet, nafaka ve velayet taleplerinin davaları uzattığını belirtti. Yarli, “Kadınlar açısından uzun yargılamalar ekonomik şiddet ve güvensizlik anlamına geliyor. Şiddet gördükleri evliliklerden çıkamıyor, ekonomik bağımsızlıklarını kaybediyorlar. Erkekler ise bu süreci nafaka ödememek ya da kadını yıldırmak için kullanabiliyor” dedi.

Nafaka, mal paylaşımı ve velayet mücadelesinin davaların en çok tıkandığı noktalar olduğuna dikkat çeken Yarli, bu nedenle birçok davanın yıllarca sürdüğünü söyledi.

Çocuklar İçin Travmatik Süreç

Uzun süren boşanma davalarının psikolojik etkilerine dikkat çeken Klinik Psikolog Ayşegül Nezor, belirsizliğin en büyük yük olduğunu vurguladı:
“Boşanma çoğu insan için hayatın en zor deneyimlerinden biridir. Ancak kısa sürede biten bir dava ile yıllarca süren bir dava arasında büyük fark vardır. Uzayan süreçte kişi ‘Dava ne zaman bitecek, hayatım nasıl şekillenecek, çocuklarım ne olacak?’ gibi sorularla sürekli kaygı yaşar. Bu durum depresyon, uyku bozuklukları ve bedensel şikâyetlere yol açar.”

Çocukların da bu çatışmalı süreçten derin şekilde etkilendiğini belirten Nezor, “Boşanma sadece ayrılık değil, aynı zamanda duygusal ve sosyal değişimdir. Uzayan çatışmalar çocuklarda suçluluk duygusu, öfke, kaygı ve içe kapanmaya yol açıyor. Okul başarısı düşüyor, davranış problemleri artıyor. Araştırmalar davalar sonuçlandığında ruhsal belirtilerin azaldığını gösteriyor” dedi.

Uzmanlardan Çözüm Önerileri

Uzmanlara göre, uzun süren boşanma davalarının hem yetişkinler hem de çocuklar üzerinde yıpratıcı etkilerini azaltmak için davaların makul sürede tamamlanması gerekiyor. Ayrıca aile ve arkadaş desteği almak, çatışmadan uzak durmak, sağlıklı yaşam alışkanlıkları geliştirmek ve gerektiğinde psikolojik destek almak süreci daha sağlıklı kılabiliyor.