Irkçılığın Tarihi ve İslam'daki Yeri

İlk ırkçılık olayı ne zaman yaşandı? İslam'ın ırkçılığa bakışı nedir? Hz. Âdem'den Osmanlı'ya ırkçılığın tarihi, Peygamberimizin öğretileri ve birlik mesajı.

02.11.2025 - 17:23

02.11.2025

Irkçılık Nedir?

Irkçılık, insanların kendi soylarını, etnik kökenlerini veya ten renklerini başkalarından üstün görme hastalığıdır. Bilmedikleriyle karşılaşan ham insanlar, önce önyargılı davranır ve kendini karşısındakinden değerli görür.

Tarihteki İlk Irkçılık Olayı

İlk ırkçı davranış, Hz. Âdem'e karşı İblis tarafından sergilenmiştir. Allah, Hz. Âdem'e tüm isimleri öğrettikten sonra meleklere onun önünde secde etmelerini buyurmuştur. Tüm melekler emre uyarken, İblis kibirle reddetmiş ve şu sözleri söylemiştir:

"Ben ondan daha üstünüm. Beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan!"

Allah, bu kibir ve kıskançlık dolu cevaptan hoşnut olmamış, İblis'i huzurundan kovmuş ve lanetlemiştir.

İslam'ın Irkçılığa Bakışı

Peygamber Efendimiz (sav), ırkçılığı ve kavmiyetçiliği kesin bir şekilde yasaklamıştır. Önemli hadislerinden bazıları şunlardır:

İnsanlar İki Gruptur

Üstünlük Yalnızca Takvadadır

"Ey insanlar! Allah sizden cahiliye gururunu ve atalarla övünme adetini kaldırmıştır. İnsanlar iki gruptur: İyilik ve takva sahibi, Allah katında değerli olan ve günahkar, bedbaht, Allah katında değersiz olan. İnsanların hepsi Âdem'in çocuklarıdır ve Allah, Âdem'i topraktan yaratmıştır."

✔ OKUMADAN GEÇME

Hz. Âdem Kimdir? İlk İnsan ve İlk Peygamberin Hikâyesi

Haberi Görüntüle >

Zayıflara Karşı Sorumluluk

Peygamberimiz, yalnızca farklı etnik kökenden olanlara değil, hizmetçilere, yardıma muhtaç olanlara da en güzel şekilde davranılmasını emretmiştir. Vefatı sırasında şu uyarılarda bulunmuştur:

"Namaz konusunda Allah'tan korkun! Emriniz altındaki insanlar hakkında Allah'tan korkun, iki zayıf hakkında Allah'tan korkun: Dul kadın ve yetim çocuk."

Hz. Mevlana'nın Nasihatı

Hz. Mevlana, kızının hizmetçisini azarladığını görünce şöyle demiştir:

"Onu niçin incitiyorsun? Sen onun hizmetçisi olsaydın ne yapardın? Kızım, Allah'tan başka hiç kimsenin gerçek anlamda kulu-kölesi yoktur. Sana hizmette bulunanlar hizmetçilerimiz değil, kardeşlerimizdir."

Birlik ve Beraberliğin Önemi

İslam birliği sağlandığı dönemlerde, İslam medeniyeti Çin'den Atlas Okyanusu'na kadar uzanmıştır. Hadiste belirtildiği gibi: "Birlik rahmete, ayrılık zahmete yol açar."

Endülüs'ün Kaybı

Sekiz asır İslam toprağı olan Endülüs, önce küçük devletlere bölünmüş, ardından birbirleriyle savaşırken düşmanla ittifak yapma yanlışına düşmüş ve sonunda elden çıkmıştır.

Birlik Uğruna Fedakarlık Yapan Üç Büyük Şahsiyet

Hz. Hasan (ra)

Babası Hz. Ali'nin şehit edilmesinden sonra hilafete geçmiş, ancak Müslüman kanı dökülmemesi için altı ay sonra Hz. Muaviye'ye hilafeti bırakmıştır. Bu yıla "Birlik Yılı" denilmiştir.

İdris-i Bitlisi

Yavuz Sultan Selim döneminde, doğu illerinin Osmanlı'ya katılmasını sağlayarak birliği güçlendirmiştir.

Barbaros Hayreddin Paşa

Kuzey Afrika'daki kendi devletini Osmanlı'ya bağlamış, kendi sultan olmak yerine Osmanlı'nın kaptan-ı deryası olmayı tercih etmiştir.

Osmanlı'da Irkçılık Yoktu

Osmanlı Devleti hiçbir zaman ırkçılık yapmamıştır. 235 sadrazamdan 150'sinin devşirme olması bunu kanıtlar. Bunlardan 33'ü Arnavut kökenlidir. Milli şairimiz Mehmet Akif de Arnavut asıllıdır.

Osmanlı, asırlarca meşhur tabirle "yetmiş iki milleti" sulh ve huzur içinde kardeşçe yaşatmıştır. Balkanların fethinde, zalim yöneticilerin zulmüne son verdiği için halk Osmanlı'nın gelişini sevinçle karşılamıştır.

Tarihi Bir Söz

İstanbul'un fethi sırasında Bizans'ta, "Katolik Roma'dan yardım isteyelim" teklifi yapılmış, ancak Bizans asillerinden Notaras şu tarihi sözü söylemiştir:

"İstanbul'da kardinallerin şapkasını görmektense, Türklerin sarığını görmeyi tercih ederim!"

Irkçılık, şeytanın yoludur. İslam, tüm insanların eşit olduğunu, üstünlüğün yalnızca takva ve iyi ahlakta olduğunu öğretir. Tarih boyunca birlik ve kardeşlik sağlandığında toplumlar güçlenmiş, ayrılık tohumları ekildiğinde ise yıkılmışlardır.